የጨቅላ ህፃን ቢጫ መሆን የሚታየዉ በህፃኑ ሰዉነትና አይን ላይ ነዉ፡፡ የጨቅላ ህፃን ቢጫ መሆን የሚከሰተዉ የህፃኑ ከመጠን ያለፈና ቢጫ መልክ ያለዉ ቢሊሩቢን የሚባለዉ ኬሚካል በህፃኑ ደም ዉስጥ መኖር ነዉ፡፡
የጨቅላ ህፃናት ቢጫ መሆን በብዛት የሚታይ/የሚከሰት ሲሆን በተለይ ከ38 ሳመንታት የእርግዝና ጊዜያቸዉ በፊት የሚወለዱ/ያለጊዜያቸዉ የሚወለዱና አንዳንድ ጡት የሚጠቡ ህፃናት ላይ በብዛት ይታያል፡፡ የጨቅላ ህፀናት ቢጫ መሆን የሚመጣዉ ህፃናት ጉበታቸዉ በደንብ ያልጎለበተ ከመሆኑ የተነሳ ቢሊሩቢን የሚባለዉን ኬሚካል ከደም ዉስጥ እንዲወገድ ማድረግ ስለማይችል ነዉ፡፡ አንዳንዴ ደግሞ መሰረታዊ የጤና ችግሮችም ካሉ ሊከሰት ይችላል፡፡
ምልክቶች
ህፃናት በተወለዱ ከ2 እስከ 4 ቀናት ዉስጥ የቆዳና የአይን ነጩ ክፍል ቢጫ መሆን ይጀምራል፡፡ የልጅዎ ቆዳ መልክ ወደ ቢጫነት መቀየሩን ለማወቅ የልጅዎን የግንባር/ አፍንጫ ቆዳ ጫን ጫን በማድረግ በተጫኑበት ቦታ የቆዳዉ ቀለም ወደ ቢጫነት መቀየር መኖሩን ማረጋገጥ ነዉ፡፡
የህክምና ባለሙያዎን ማማከር የሚገባዎ መቼ ነዉ
ልጅዎ ከተወለደ ከ 3 እስከ 7 ቀናት ዉስጥ የቢሊሩቢን መጠኑ በደም ዉስጥ ከፍ የሚልበት ወቅት ስለሆነ በህክምና ባለሙያዎች መታየት አለበት፡፡ የሚከተሉት የህመም ምልክቶች በብሊሩቢኑ በጣም መጨመር ምክንያት የተከሰተ ሊሆን ስለሚችል የህክምና ባለሙያዎን ማማከር ይገባል፡፡
• የልጅዎ ቆዳ በጣም ቢጫ መሆን ካለዉ
• በልጅዎ የእግር፣እጅና ሆድ አካባቢ ባለዉ ቆዳ ላይ ቢጫ መሆኑ ካለ
• የልጅዎ የአይኑ ነጩ ክፍል ቢጫ ከሆነ
• ልጅዎ ከታመመ/ንቁ ካልሆነ
• ልጅዎ አመጋገቡ ከቀነሰ አሊያም ክብደት እየጨመረ ካልሆነ
• ልጅዎ ሲያለቅስ ድምፁ በጣም ከቀጠነ/ከሰለለ(ከተለወጠ) –high-pitched cries
• ቢጫ መሆኑ ከ3 ሳምንታት በላይ ከቆየ የመሳሰሉት ናቸዉ፡፡
ተጋላጭነትን የሚጨምሩ ነገሮች
• ያለጊዜያቸዉ የሚወለዱ ህፃናት፡- ያለጊዜያቸዉ/ከ38 ሳምንታት የእርግዝና ጊዜ በታች የሚወለዱ ህፃናት የመዉለጃ ጊዜያቸዉ ደርሶ ከሚወለዱት ህፃናት አንፃር ሲታዩ ቢሊሩቢንን የማስወገድ አቅማቸዉ የቀነሰ ነዉ፡፡
• ህፃኑ በሚወለድበት ሰዓት ከወሊድ ጋር በተገናኘ የቆዳ ስር ደም መድባት/ bruising ከነበረዉ፡- በወሊድ ወቅት ህፃኑ የመጋጋጥ/የቆዳ ስር መጥቆር አጋጥሞት ከነበረ ብዙ ቀይ የደም ሴሎች ስለሚሞቱና የቢሊሩቢን ኬሚካል መጠን ስለሚጨምር ለቢጫነት ያጋልጣል፡፡
• የደም አይነት፡- የእናትና የህፃኑ የደም አይነት የተለያየ ከሆነ
• የጡት ወተት፡- የእናት ጡት የመጥባት ችግር ያለባቸዉ ወይም ከእናት ጡት ወተት በቂ ንጥረ ምግብ ማግኘት የሚያዳግታቸዉ ህፃናት ይበልጥ ይጋለጣሉ፡፡ በቂ ወተት ሳያገኙ ቀርተዉ የፈሳሽ እጥረት የገጠማቸዉ ወይም የካሎሪ አወሳሰዳቸዉ አነስተኛ ከሆነ ለቢጫነቱ መከሰት ምክንያት ይሆናል፡፡ ነገር ግን ብዙዎቹ ኤክስፐርቶች የእናት ጡት ካለዉ ከፍተኛ ጥቅም የተነሳ የእናት ጡት ማጥበት መቀጠሉን ይመክራሉ፡፡ ህፃናት በበቂ ሁኔታ መመገብና/ጡት ወተት ማግኘት አለባቸዉ፡፡
የቤት ዉስጥ ህክምና
የልጅዎ ቢጫ መሆን ብዙም የማያሳስብ ከሆነ የህክምና ባለሙያዎ ቢሊሩቢኑን መጠን ሊቀንስ የሚችል የአመጋገብ ልማድ ሊመክርዎ ይችላል፡፡ የሚከተሉትን ምክሮች ቢተገብሩ ሊረዳዎ ይችላል
• ልጅዎን በበቂ መጠን መመገብ፡- በተደጋጋሚና በበቂ መጠን መመገብ ልጅዎ በቂ ወተት እንዲያገኝ ስለሚረዳ ካካ/ሰገራ በተደጋጋሚ እንዲወጣና ከሰዉነታቸዉ ቢሊሩብንን ለማስወገድ ይረዳል፡፡ ጡት የሚጠቡ ህፃናት በቀን ዉስጥ ከ8 እስከ 12 ጊዜ መመገብ አለባቸዉ፡፡ የቆርቆሮ ወተት የሚመገቡ ከሆነ እድሜያቸዉ ላይ ደግሞ በየ 2ና 3ት ሰዓታት ከ30 እስከ 60 ሚሊ ሊትር ወተት በመጀመሪያ ሳምንት ማግኘት አለባቸዉ፡፡
• ተጨማሪ ምግብ፡- ልጅዎ ጡት የመጥባት ችግር ከገጠመዉ አሊያም ክብደት እየቀነሰና አሳሽ እያጠረዉ ከመጣ የህክምና ባለሙያዎ ከጡት ወተቱ በተጨማሪ የቆርቆሮ ወተት ሊያዝለት ይችላል፡፡ አንዳንዴ ደግሞ የህክምና ባለሙያዎ ጡት ለተወሰነ ቀናት አንዲያረጥና የቆርቆሮ ወተት እንድቀጥል ሊደረግ ይችላል፡፡
መከላከል
ህፃናትን በበቂ መጠን መመገብ የጨቅላ ህፃናትን ቢጫነት ለመከላከል ያገለግላል፡፡ ስለሆነም ከላይ እንደተጠቀሰዉ ጡት የሚጠቡ ህፃናት በቀን ዉስጥ ከ8 እስከ 12 ጊዜ መመገብ ያለባቸዉ ሲሆን የቆርቆሮ ወተት የሚመገቡ ከሆነ ደግሞ በመጀመሪያዉ ሳምንት እድሜያቸዉ ላይ በየ 2ና 3ት ሰዓታት ከ30 እስከ 60 ሚሊ ሊትር ወተት ማግኘት አለባቸዉ፡፡
